piątek, 19 sierpnia 2011
Wojskowe małżeństwa w II Rzeczypospolitej
Założenie rodziny przez oficera Wojska Polskiego w dwudziestoleciu międzywojennym było czasochłonne i nad wyraz kłopotliwe dla obu stron przyszłego związku.
Przepisy Rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 1 kwietnia 1932 r. o małżeństwach oficerów (Dz. U. Nr 29 poz. 295) wymagały kategorycznie uzyskania zezwolenia wydanego przez dowódcę odpowiedniego dla stopnia wojskowego kandydata.
Wnoszący wniosek o zezwolenie winien był mieć ukończone 24 lata oraz posiadać stopień oficerski przez co najmniej pięć lat. W przypadku oficerów młodszych (od podporucznika do kapitana, a w przypadku kawalerii – do rotmistrza) warunkiem był także udokumentowany i należycie zabezpieczony dochód zwiększający uposażenie do poborów należnych co najmniej samotnemu majorowi (komandorowi podporucznikowi w Marynarce Wojennej). W praktyce oznaczało to posiadanie depozytu zapewniającego comiesięczne dochody uzupełniające pobory lub weksel żyrowany przez osobę godną zaufania w kręgach wojskowych. Podejmowanie pracy cywilnej w przypadku oficerów młodszych było praktycznie niemożliwe.
O zgodę na zawarcie związku małżeńskiego starać się musieli nie tylko oficerowie w czynnej służbie, lecz także w stanie nieczynnym oraz inwalidzi wojskowi pozostający w zakładach utrzymywanych przez Państwo.
Oficerowie będący słuchaczami szkół i kursów wojskowych nie mogli w ogóle takich zezwoleń otrzymać.
To były wymagania konkretne. Natomiast wymagania Wojska Polskiego wobec kandydatki na Panią Oficerową były nad wyraz enigmatyczne.
Narzeczona winna cieszyć się nieposzlakowaną opinią oraz poziomem umysłowym i towarzyskim odpowiadającym stanowisku (sic !) żony oficera.
Warto zaznaczyć, iż jeżeli warunki wiekowe, stażowe oraz majątkowe stawiane samym oficerom mogły być w niektórych, uzasadnionych przypadkach, pominięte decyzją Ministra Spraw Wojskowych, o tyle wymagania wobec Panien były kategoryczne.
W raporcie wnioskującym wydanie zezwolenia na zawarcie małżeństwa należało opisać sytuację rodzinną Narzeczonej, jej wykształcenie i ewentualnie zajęcie zawodowe.
Informacje o zamiarze zawarcia małżeństwa, a zwłaszcza dane dotyczące Narzeczonej dowódca jednostki przedstawiał podległemu sobie korpusowi oficerskiemu, żądając przy tym zgłoszenia do swej wyłącznie wiadomości ewentualnych zastrzeżeń co do trafności wyboru kolegi oficera.
Rozporządzenie wyznaczało dowódcy trzymiesięczny okres na zbadanie przy pomocy odpowiednich organów wojskowych, a nawet w ostateczności urzędów cywilnych, czy zachodzą jakiekolwiek przeszkody dla wydania wnioskowanego zezwolenia. Po tym dość długim czasie dowódca musiał sporządzić raport należycie uzasadniający wydanie pozytywnej lub negatywnej decyzji.
Aby dyscyplinie wojskowej stało się zadość od negatywnej decyzji przełożonego przepisy nie przewidywały odwołania. Co więcej, wnioskodawca nie był informowany o przyczynach odmowy wydania zezwolenia, chyba że przyczyny te dotyczyły samego oficera, czyli jeżeli nie miał on 24 lat ukończonych, pięcioletniego stażu oficerskiego lub gdy nie udokumentował on wystarczająco źródła dodatkowych przychodów kapitałowych.
Uzyskane w trakcie dochodzenia informacje o ukrytych wadach Kandydatki pozostawały ukryte przed Wnioskodawcą. Podobnie czyniono z opiniami innych oficerów poinformowanych o zamiarach matrymonialnych Kolegi.
Formalności oraz tryb wydawania zezwoleń na małżeństwo oficerom nie uległy istotnym zmianom także w latach następnych, gdy zagadnienia te regulowały przepisy Dekretu Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 12 marca 1937 r. o służbie wojskowej oficerów (Dz. U. Nr 20 poz. 128), które z kolei dotrwały aż do roku 1948.
Warto dodać, iż w przypadku zawierania małżeństw przez podoficerów oraz szeregowców Wojska Polskiego także nie brakowało korowodów formalnych, z dostarczaniem dowódcy świadectwa moralności narzeczonej na czele. Ale to już w jednym z następnych postów.
====================================
Ponadto:
Ponadto:
Rozporządzenie Ministra Spraw Wojskowych z dnia 13 czerwca 1925 r. w sprawie wykonania ustawy z dnia 18 lipca 1924 r. o podstawowych obowiązkach i prawach szeregowych wojska polskiego (Dz. U. Nr 77 poz. 539)
§ 25. Szeregowym, odbywającym służbę czynną w wojsku stałem, nie wolno zasadniczo aż do czasu przeniesienia do rezerwy wstępować w związki małżeńskie. Tylko w wyjątkowych, godnych uwzględnienia przypadkach (np. konieczność oddania swego gospodarstwa rolnego pod nadzór, zaopiekowanie się sierotami, potrzebującemi opieki matczynej i t.p.) mogą oni otrzymać od przełożonej władzy wojskowej zezwolenie na zawarcie związku małżeńskiego.
§ 26. Szeregowi niezawodowi, chcąc uzyskać zezwolenie przełożonej władzy na zawarcie związku małżeńskiego, winni wnosić w drodze służbowej do swoich dowódców, uprawnionych do udzielania tych zezwoleń, umotywowane podania, załączając do nich:
- stwierdzone przez władzę administracyjną I. Instancji dowody, że zachodzi konieczność zawarcia małżeństwa i
- świadectwo moralności narzeczonej.
§ 27. Uprawnionymi do udzielania zezwoleń na zawarcie związku małżeńskiego szeregowym niezawodowym są przełożeni, posiadający uprawnienia co najmniej dowódcy pułku.
§ 28. Zezwolenie na zawarcie związku małżeńskiego wydane w myśl niniejszego rozporządzenia (wzór Nr 1), nie przesądza kwestii, czy do zawarcia małżeństwa nie zachodzą ustawowe i religijne przeszkody. Jest ono tylko zaświadczeniem, że ze strony władzy wojskowej niema przeszkód do zawarcia małżeństwa.
§ 29. Szeregowi służby czynnej w wojsku stałem, którzy zawarli związki małżeńskie bez zezwolenia przełożonej i uprawnionej do tego władzy wojskowej, będą odpowiadali według § 150 K. K. W.
§ 30. O zawarciu związku małżeńskiego obowiązany jest interesowany szeregowy służby czynnej w wojsku stałem najdalej do dni 14 zameldować w drodze służbowej temu przełożonemu, który udzielił zezwolenia, przedkładając równocześnie wyciąg metryki ślubnej. O obowiązku meldowania do dni 14 o zawarciu związku małżeńskiego winien pouczyć szeregowego jego bezpośredni przełożony przy wydawaniu zezwolenia.
§ 31. Do wszystkich szeregowych wojska stałego, którzy aspirują do stopnia oficerskiego i mają do tego uprawnienia, odnoszą się w zakresie udzielania zezwoleń na zawarcie związków małżeńskich przepisy, obowiązujące oficerów zawodowych.
Rozporządzenie Ministra Spraw Wojskowych z dnia 17 marca 1933 r. w sprawie wykonania rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 7 października 1932 r. o służbie wojskowej podoficerów i szeregowców (Dz. U. Nr 20 poz. 132)
§ 91. Podoficerom i szeregowcom, pełniącym obowiązkową służbę czynną. Nie wolno do czasu przeniesienia ich do rezerwy, wstępować w związki małżeńskie bez zezwolenia właściwego przełożonego.
Właściwy przełożony udzieli takiego zezwolenia, gdy zajdą przypadki wyjątkowe i zasługujące na szczególne uwzględnienie, jak np. konieczność oddania gospodarstwa lub przedsiębiorstwa nad nadzór, zaopiekowanie się sierotami potrzebującymi opieki kobiecej, małżeństwo na łożu śmierci lub w ciężkiej chorobie, grożącej śmiercią i t.p.
Podoficerowie i szeregowcy, którzy zawarli związki małżeńskie bez zezwolenia właściwego przełożonego. Odpowiadają karnie wedle postanowień kodeksu karnego wojskowego, przed sadami wojskowymi.
§ 92. Podoficerowie i szeregowcy, pozostający w szeregach, ubiegający się o zezwolenie na zawarcie związku małżeńskiego, proszą o to przy raporcie dowódcę pododdziału, który składa odpowiedni meldunek dowódcy (komendantowi, kierownikowi) formacji o uprawnieniach co najmniej dowódcy pułku.
Podoficerowie i szeregowcy urlopowani na ściśle określony termin z powodu czasowej niezdolności do czynnej służby, oraz podoficerowie i szeregowcy stale urlopowani ubiegając się o zezwolenie na zawarcie związku małżeńskiego, wnoszą pisemne prośby do właściwego powiatowego komendanta uzupełnień, który jest właściwym do udzielenia takiego zezwolenia.
§ 91. Do meldunku (prośby) należy dołączyć:
a) dokumenty, stwierdzone przez powiatową władzę administracji ogólnej, że zachodzi konieczność zawarcia małżeństwa;
b) świadectwo moralności narzeczonej,
c) świadectwo wojskowo-lekarskie, stwierdzające stan zdrowia proszącego o pozwolenie, a jeżeli chodzi o podoficera lub szeregowca urlopowanego na ściśle określony termin, lub też stale urlopowanego, świadectwo lekarza urzędowego (wojskowego, powiatowego, miejskiego i t.p.)
§ 94. O zawarciu związku małżeńskiego należy zameldować przełożonemu w ciągu 14 dni od dnia zawarcia ślubu, przedstawiając równocześnie wyciąg z metryki ślubu.
Zawarcie małżeństwa przez podoficera lub szeregowca jest notowane w jego ewidencji.
§ 95. Zezwolenie na zawarcie małżeństwa udzielone w myśl niniejszego rozporządzenia jest poświadczeniem, że ze strony władzy wojskowej nie ma przeszkód do zawarcia małżeństwa; nie przesądza ono jednak, czy do zawarcia małżeństwa nie zachodzą inne ustawowe przeszkody.
Udzielone zezwolenie zachowują swą ważność na czas 6 miesięcy od dnia jego udzielenia.
===========================
jest jeszcze o wojskach pogranicza.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz